معرفی انواع مته و کاربرد آنها
معرفی انواع مته و کاربرد آنها
مته یک ابزار کاربردی و چند منظوره است که در انجام انواع وظایف ساختاری و تعمیرات بسیار مفید است. این ابزار دارای نوک تیز و لبه های برنده است که قابلیت سوراخکاری در مواد مختلف از جمله چوب، بتن، فلز و پلاستیک را داراست. با توجه به ابعاد و اشکال متنوع، مته ها مناسب برای کارهای دقیق و همچنین کارهای سنگین و حجیم هستند.
از مزایای استفاده از مته می توان به امکان نصب پیچ و مهره، اتصال قطعات و نصب لوازم و تجهیزات اشاره کرد. این ابزار باعث سهولت و دقت در انجام وظایف مختلف می شود و جزء ابزار های اساسی در کارگاه ها و منازل محسوب می شود.
تنوع در اندازه ها و اشکال مته ها، به کاربران این امکان را می دهد که بسته به نیاز خود، از مته های کوچک برای کار های دقیق و مته های بزرگ برای کارهای سنگین استفاده کنند.
مته چیست؟
مته قطعه ای فلزی است که از آن برای سوراخ کاری روی سطوح مختلف استفاده می شود و از تنوع بالایی نیز برخوردار است. انواع مته را می توان در زمان هایی که نیاز به سوراخ کاری داریم استفاده کنیم .مته وسیلهای تیز است که اکثرا به کمک انواع دریل به حالت چرخان در میآید و با چرخیدن سبب بیرون ریختن براده و ایجاد سوراخ به شکل استوانه با راسی شبیه مخروط میشود و به امتداد محور طولی پیشروی میکند.
مته فولاد
مته هایی که از فولاد ساخته می شوند به دو دسته مته های فولاد کم کربن و پر کربن ( با کربن زیاد ) در بازار به فروش می رسند.
فولاد کمکربن
این آلیاژ در جنس مته هایی کاربرد دارد که برای سوراخکاری روی چوب استفاده میشود. این نوع مته لبهٔ نگهدارنده ندارد و همچنین نیازی به تیز کردن مداوم آنها نیست. کار کردن روی سطح چوب های مقاوم طول عمر این مته ها را کم میکند.در این مته ها پانزده در صد کربن استفاده شده است و نسبت به مته های پرکربن قیمت کمتری دارند.
فولادی با کربن زیاد
در این نوع مته از فولاد با درصد کربن بالا استفاده شده است. تقریبا می توان گفت در آلیاژ آن ها پنجاه درصد کربن وجود دارد که به دلیل چکش کاری روی مته در دمای بالا پوسته فولادی مته محکم شده است. از این مته ها می توان در سوراخکاری روی چوب و فلزات استفاده کرد.
اگر چه این مته ها در مقابل دما هنگام سوراخ کاری مقاوم هستند اما وقتی دمای بیش از حد شود باعث خمیری شدن مته و در نتیجه نرم شدن لبههای آن میشود.
فولاد سرعت بالا
این نوع از مته از آلیاژی ساخته شده است که مقاومت بسیار بالایی در مقابله با تغییرات دمایی دارد. آلیاژ این مدل مته تنگستن، کروم و وانادیوم است و کاربرد این نوع از متهها برای سوراخکاری روی موادی که سرعت برش بالاتری نیاز دارند، مانند سطوح فلزی و چوب سخت و پی وی سی است و به دلیل خصوصیتی که دارند جایگزین خوبی برای انواع دیگر متهها هستند و جز پر کاربرد ترین مته های موجود در بازار محسوب می شوند.
فولاد آلیاژی کبالت
این نوع از مته، دارای فولاد سرعت بالا است که مقدار بالایی کبالت در آن بکار رفته است. این متهها در مقابل دما بی اثر هستند و دمای بالا بر روی آن ها تاثیری نمیگذارد ، این بزرگترین مزیت آنها محسوب میشود. کاربرد این متهها سوراخکاری روی فولادهای ضدزنگ ،استیل ، آهن و فولاد است. ضعف بزرگ فولاد آلیاژی کبالت در میزان بالای شکنندگی آنها است.
پوشش های انواع مته
هنگامی که مته ها ساخته می شوند برای انکه طول عمر آن ها بیشتر باشد سر مته را با آلیاز دیگری پوشش می دهند که این پوشش ها بسیار متنوع است و در زیر به آن ها اشاره می کنیم :
پوشش تیتانیوم
مته هایی که پوشش تیتانیوم دارند برای فلزات ، فایبرگلاس ها و پی وی سی استفاده می شوند، هم چنین دوام مناسبی نیز دارند اما تنها عیبی که به روی آن ها می توان گذاشت این است که مته هایی که پوشش تیتانیوم دارند به خوبی تیز نمی شوند
پوشش اکسید سیاه
پوشش اکسید سیاه یک پوشش مقاوم به سایش و خوردگی است که در برابر دما نیز مقاومت دارد اما بسیار گران قیمت است.
پوشش پودر کربن
زمانی که بخواهیم از مته ای برای برش سنگ و کاشی استفاده کنیم این پوشش را بر سرمته اعمال می کنیم.
پوشش نیترید آلومینیوم و تیتانیوم
این نوع پوشش بسیار رایج است و عموما بیشتر از پوشش های دیگر مورد استفاده قرار می گیرد زیرا طول عمر مته را پنج برابر می کند.
انواع مته و کاربردهای آنها
۱.انواع مته دریل :
مته الماسه
این مته دارای برجستگیهایی است که در سر آن قرار دارد و به همین دلیل نام آن را مته الماسه گذاشتند. نوک این مته معمولا از جنس فولاد کاربید است و همین مسئله باعث شده که از مقاومت بالایی برخوردار باشد.
کارایی این مته به صورت خاص برای سوراخ کاری روی مصالحی مانند سنگ، بتن، کاشی و سرامیک است و برای سوراخکاری روی فلز ساخته نشده است؛ چراکه ممکن است سر آن ذوب شود و بسوزد.
نکته مهم در استفاده از این نوع مته این است که در هنگام سوراخکاری و استفاده از آن باید به این مسئله توجه داشته باشید که از دریل چکشی استفاده کنید.
۲. مته کبالت
در ساخت این مته از ۵ درصد کبالت استفاده شده است و کاربرد آن در سوراخکاری مواد آهنی، فولادی و استیل است. علت استفاده از این مته این است که کبالت موجود در ساخت مته مانع سوختن مته میشود و به همین دلیل در سوراخکاری آهن آلات که حرارت زیادی را تولید میکنند استفاده میشود.
۳. مته چوب
یکی دیگر از انواع مته دریل، مته چوب است. این نوع مته به دلیل نوک تیز بودن برای سوراخکاری چوب و وسایل ام دی اف به کارمیرود و قیمت پایین آن باعث شده که از متههای آهن مقرون به صرفهتر باشد.
۴. مته فلز
کاربرد این متهها در سوراخ کردن انواع سطوح فلزی مانند مس، آلومینیوم و روی است و همینطور برای سوراخکاریهای معمول مثل سطوح چوبی، پلاستیکی و گچی قابل استفاده است ولی به دلیل استفاده نشدن از آلیاژ کبالت در آن، برای سوراخ کردن وسایل آهنی توصیه نمیشود.
۵. انواع مته دریل : مته برگی
یکی دیگر از انواع مته ها ،مته برگی است که دلیل نام گذاری آن نیز به خاطر شباهت آن به برگ است. این مته دارای یک نوک تیز است. برای ایجاد حفره های گرد روی سطوح از این نوع مته استفاده میشود. این مته در اندازه های مختلفی وجود دارد که برای سوراخ کردن چوب در قطر های بزرگ نیز می توان از آن استفاده کرد و درمقایسه با مته چوب، سوراخکاری را با حجم بزرگتری انجام میدهد.
در حین سوراخ کردن، باید به دریل فشار وارد کنید تا موقع تراش دادن مواد، پوشال آن را خارج کند.
۶. مته گرانیت
برای سوراخ کردن سنگهای گرانیت و اغلب سنگهای دیگر از مته گرانیت استفاده میشود. با توجه به میزان سخت بودن جنس سنگ مته مورد استفاده هم باید قدرت بیشتری داشته باشد.
هنگام سوراخکاری بهعلت ایجاد حرارت بالا باید با کمک آب یا مواد خنککننده مته را خنک نگه دارید. بنابراین در موقع استفاده از این متهها باید از حالت چکشی دریل استفاده شود.
۷. مته گازور
این مته نیز در دسته بندی های مته چوب و به طور کلی مته های تخصصی در صنعت چوب قرار دارد و از آن در کارگاه های نجاری بسیار استفاده می شود. این مته ها را می توان بر روی اور فرز نیز نصب کرد تا بتوان با سرعت بالایی عملیات سوراخکاری را انجام داد.
در صنایع کابینتسازی، ام دی اف کاری و کمدساز از لولا ای به نام لولا گازور یا لولای مخفی استفاده میکنند. برای نصب کردن و یا درآوردن این لولاها از این نوع مته استفاده میشود.
۸. مته کونیک
مته کونیک، یکی دیگر از انواع مته دریل ها است. در سوراخکاریهایی با وسعت زیاد در فلزات، از این مته با قطر بیشتر استفاده میشود و به دلیل اینکه مته با سطح بیشتری از کار در حال تماس است حرارت زیادی تولید میکند. بنابراین به خنک کردن مته احتیاج است. لازم به ذکر است که موقع استفاده از مته کونیک، از دور پایین دریل استفاده شود.
۹. انواع مته : مته آلومینیوم
از این مته برای سوراخ کردن انواع فلزات نرم مثل آلومینیوم، برنج و مس استفاده میشود. این مته دارای شیارهایی با عمق زیاد است که مانع از ذوب شدن مته میشود. موقع استفاده از مته آلومینیوم از دور بالای دریل استفاده کنید.
۱۰.مته مخروطی
نام دیگر مته مخروطی مته کاجی یا پله ای می باشد که برای سطوح فلزی و چوبی استفاده می شود و این مته با توجه به شکلش که شبیه مخروط است سر نازک و انتهای پهنی دارد و هر چه بیشتر به داخل جسم نفوذ کند سوراخ بزرگتری ایجاد می کند و می توان اندازه سوراخ را با توجه به میزان نفوذ مته در داخل اجسام مشخص کرد.
۱۱.مته خزینه
مته خزینه از انواع مته است که از آن جهت سوراخکاری روی چوب استفاده می شود. روش کار اینگونه است که سوراخکاری را برای قرار گرفتن پیچ داخل شیار استفاده می کنیم. از این مته علاوه بر سوراخکاری می توان کار براده برداری را نیز انجام داد.
۱۲.مته آهن
همانگونه که از نام این مته مشخص است موارد استفاده آن برای سروخکاری روی آهن است. این مته در دو نوع مته آهن کوتاه و مته آهن بلند وجود دارد که هر کدام کاربرد مشخصی دارند.
- مته آهن کوتاه:از این مته برای انجام دادن سوراخکاری های ظریف و نازک با عمق کم استفاده می شود. این مته دارای جنس مقاومی است و هنگام کار دچار شکستگی نمی شود.
- مته آهن بلند: این مته درست برعکس مته آهن کوتاه است و از آن برای سوراخکاری های عمیق و سخت استفاده می شود. و یکی از معایب کار با این نوع مته این است که هنگام کار ممکن است دچار شکستگی شود.
۱۳.حفاری:
مته حفاری از پیشرفته ترین انواع مته است که جهت عملیات های حفاری از آن استفاده می شود. این مته ها در چهار نوع خراش دهنده، خرد کننده سنگ، برنده و خراش انداز وجود دارند که هر کدام در مراحل مختلف و کاربرد های مربوط به نوع آنها بکار گرفته می شوند. جنس مته حفاری از فولاد، الماس و کاربید تنگستن تشکیل شده است. از این مته در حفاری های مربوط به صنعت نفت و گاز استفاده می شود.
۱۴.مته اور فرز :
مته اور فرز مجموعه ای است از انواع مته که از آن جهت حکاکی روی چوب استفاده می شود. از جمله کارایی این مته برای شیار زنی، برش های پلکانی، ایجاد قوس و … استفاده می شود. کاربرد عمده این مته در ساخت مبلمان، سرویس خواب، میز و … مورد استفاده قرار می گیرد.
۱۵.مته مرغک:
برای سوراخکاری شفت از مته مرغک استفاده می شود.از آنجاییکه سوراخکاری دقیق و منظم کمی مشکل است ،به منظور سوراخکاری های دقیق این مته متداولترین استفاده را دارد . از این مته برای انجام کار در تراشکاری که نیاز به دقت دارد استفاده می شود. هنگام کار با این مته حتما باید تمرکز بالایی داشته باشید.
۱۶.مته شیشه :
جنس این مته به گونه ای است که از آن برای سوراخ کردن شیشه در ضخامت های مختلف استفاده می شود. مته های شیشه ، پوششی از پودر الماس دارند و می توان در مدت زمان خیلی کمی سوراخکاری را انجام داد. این مته کاربرد معمولی و صنعتی در سوراخکاری شیشه دارد.
۱۷.مته مارپیچ :
یکی دیگر از انواع مته ها ،مته مارپیچ است که از آن در صنعت چوب و برای سوراخکاری هایی که نیاز است هنگام سوراخ براده های آن به بیرون ریخته شود استفاده می شود. این روش کار باعث می شود تا بدون مشکل کارها را انجام دهیم. مته های مارپیچ کاربرد اصلی در صنعت چوب دارند و در انواع مته چوب، مته برگی و مته گازور دسته بندی می شوند.
۱۸.مته منبت کاری :
از این مته برای منبت کاری روی چوب استفاده می شود. مکانیزم کار به این صورت است که با نصب مته روی سی ان سی کارهای شیار زنی و حک روی چوب انجام می شود. عمده کاربرد این مته در صنعت چوب است.
۱۹.مته پیکور :
پیکور یکی از ابزار هایی است که از آن در عملیات های تخریب استفاده می شود. با استفاده از مته پیکور می توان بتن و سنگ را تخریب کرد. مته های پیکور در سه نوع هیدرولیکی، بادی و برقی هستند. با این مته ها می توان سنگ های بزرگ و معدنی را تخریب و خرد کرد. از این مته در معادن نیز استفاده می شود.
بیشتر بخوانید : بهترین دریل یپچ گوشتی ؟
۲۰.مته چکش تخریب :
همانگونه که از نام این ابزار است از آن جهت تخریب مصالح و سطوح مقاوم استفاده می شود. برای اینکه با این دستگاه بتوانیم این عملیات را انجام دهیم نیاز به مته داریم. مته های چکش تخریب را قلم نیز می گویند و دارای استحکام و مقاومت بالایی نیز است. این مته در سایز ها و اندازه های مختلفی وجود دارد که برای کارایی و کاربرد ها متفاوت مورد استفاده قرار می گیرد. کاربرد این مته ها جهت تخریب مصالح ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد.
۲۱.مته ته گرد:
از این مته برای سوراخکاری روی سطوح سخت و مقاوم مانند سنگ و فلز استفاده می شود و با توجه به اینکه انتهای آن گرد است با این نام بیشتر شناخته می شود. این مته جنس مقاومی دارد.
۲۲.مته الیت:
مته الیت یا سه نیش یکی دیگر از انواع مته است و طراحی آن به گونه ای است که بر خلاف دیگر مته ها دارای سه نوک تیز است. هنگام کار با این مته می توانیم بدون لغزندگی مته روی سطح کار ، سوراخکاری را انجام دهیم.
۲۳.مته قلاویز:
مته قلاویز یکی دیگر از مجموعه وسیع مته هاست . کار با آن به این صورت است که علاوه بر سوراخکاری ،کار قلاویز زدن را نیز می توانیم انجام دهیم. کاربرد این مته در مواقعی است که نیاز به قلاویز زدن داریم.
بهترین مته برای بتن
مته بتن نوعی مته است که برای سوراخکاری در بتن، سنگ، و سایر مصالح سخت استفاده می شود. این مته ها از جنس های مختلفی ساخته می شوند، اما رایج ترین آنها مته های الماسه ای هستند. مته های الماسه ای از ذرات الماس مصنوعی ساخته می شوند که بسیار سخت و مقاوم هستند. آنها می توانند به راحتی در بتن، سنگ، و سایر مصالح سخت سوراخ ایجاد کنند.
انواع مته بتن
مته های بتن را می توان بر اساس نوع جنس، شکل، و کاربرد آنها دسته بندی کرد.
بر اساس جنس
- مته های الماسه ای: از جنس براده های الماس ساخته می شوند و مناسب سوراخکاری روی بتن، سنگ و … است.
- مته های فولادی: از جنس فولاده درست شده اند و از آنها برای سوراخ کردن بتن های معمولی کاربرد دارد.
- مته های کاربید: این مته ها دارای جنس کاربید هستند و سوراخ کردن بتن های سخت با کمک این مته انجام می شود.
به لحاظ شکل
- مته های ساده: شکل ساده ای دارند و برای بتن های معمولی مناسب هستند.
- مته های مارپیچ: شکا مارپیچی با شیار هستند.
- مته های دندانه دار: شکل دندانه ای تیز دارند و سوراخ دقیق انجام می دهند.
بر اساس کاربرد
- مته های دیوار بتنی: برای سوراخ کردن دیوار های بتنی استفاده می شود.
- مته های کف: برای سوراخکاری بتن ها در کف استفاده می شود.
- مته های ستون: برای سوراخ کردن ستون های بتنی استفاده می شود.
مته بتن ابزاری ضروری برای هر کسی است که نیاز به سوراخکاری در بتن، سنگ، و سایر مصالح سخت دارد. با انتخاب مته مناسب و رعایت نکات نگهداری، می توانید از مته خود به مدت طولانی استفاده کنید.
دریل بتن کن چیست؟
از دریل بتن کن برای انجام تخریبهای سبک و سوراخکاری در مصالحی مانند بتن، سنگ و آجر استفاده میشود. این دریل تقریبا به چکش تخریب شباهت دارد و فرق آنها در این است که دریل بتن کن توانایی انجام سوراخکاری را دارد ولی چکش تخریب این کار را نمیتواند انجام دهد.
این ابزار در اندازهها و وزن های مختلفی ساخته شده و در موارد مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. در ساخت این ابزار از یک نوع پیستون استفاده شده که هم قدرت تخریب این دستگاه را بالا میبرد و هم میتوان از این ابزار برای حفاری استفاده کرد. این ابزار اجزای سازنده مختلفی دارد که از جمله آنها میتوان به سیستم مته و قلمگیر اشاره کرد که توانایی انجام کارهایی مانند چکش تخریب را دارند.
انواع مته و قلم گیر دریل بتن کن
طبقه بندی بتن کن بر اساس انواع قلم گیر و وزن آنها صورت میگیرد. در ادامه قصد داریم که دو نوع رایج از دریل بتن کن را معرفی کنیم.
۱. مته یا قلم گیر چهار شیار
مته های چهار شیار در بتن کن های چهار شیار مورد استفاده قرار می گیرد .نوع ساختار این دریلها به صورتی است که میتوان انواع مته و قلمهایی به قطر ۲۶ میلیمتر را در آن جای داد. قلمهایی که در بتن کنهای چهار شیار قرار میگیرند در مقایسه با قلمهای بتن کن پنج شیار، نازکتر و سبکتر هستند.
قلم تخریب در ابزار بتن کن ۴ شیار برای تخریبهای محدود و به میزان کم استفاده میشود و برای پروژههای خیلی بزرگ که دارای تخریب زیادی هستند، از ابزار چکش تخریب باید استفاده شود.
این ابزار دارای وزن کمی بوده و در مقابل به نسبت دریلهای چکشی از قدرت سوراخکاری بالاتری برخوردار است. معمولا از دریل بتن کن چهار شیار برای سوراخ کردن متریالی مانند، بتن، سیمان، آجر و گچ استفاده میشود.
۲. مته یا قلم گیر پنج شیار
نوع ساختار دریل بتن کن پنج شیار به صورتی است که میتوان انواع مته و قلمهای به قطر ۳۲ میلیمتر را در آنها جای داد. در مقایسه با دریل چهار شیار، این دستگاه دارای وزن بیشتری است و این کارایی را دارد که همزمان در هنگام انجام پروژه تخریب ضربههایی با قدرت زیاد به محل وارد کند.
این ابزار دارای سیستم میرایی لرزش (لرزش گیر) است که موجب میشود لرزش دستگاه از بین برود و موجب سختی کار برای کاربرد نشود. این ویژگی باعث میشود که هنگام کار با دستگاه کاربر خسته نشود. مدل پنج شیار قدرت بسیار زیادی دارد و وجود آپشن مته گیر در این ابزار، استفاده از آن را در مشکلترین عملیاتهای اجرایی امکان پذیر کرده است.
به دلیل اینکه وزن این دستگاه بیش از ۵ کیلوگرم است از یک سیستم مهار سرعت در آن استفاده می شود. این سیستم امکان چرخش مته در ۵ یا ۶ حالت را مهیا میکند.
لازم به ذکر است که هنگام استفاده از دریل بتن کن، از وارد کردن فشار بیش از حد به دستگاه خودداری کنید، به دلیل اینکه باعث میشود دستگاه آسیب ببیند و طول عمر آن نیز به نسبت کاهش یابد و همچنین ممکن است سر مته کنده شود.
انواع مته پیکور
هیلتی یا همان چکش تخریب پیکور ابزاری است که میتوان مته را روی آن نصب و روی سطوح مختلف بتنی و سیمانی کارهای سوراخکاری و تخریب را انجام داد.
برای انجام این کار با کمک هیلتی می توان از انواع مختلف مته استفاده کرد. در انواع مته هیلتی را معرفی می کنیم.
- دو شیار
- چهار شیار
- پنج شیار
- شش شیار
- گرد بر هیلتی
- نوک پهن هیلتی
- مته فلز هیلتی